ಸಾಲದ ನಿರ್ವಹಣೆ ಹೇಗೆ?
ಸಾಲವನು ಕೊಂಬಾಗ ಹಾಲೋಗರವನು ಉಂಡಂತೆ- ಎಂಬ ಸರ್ವಜ್ಞನ ಮಾತಿನಂತೆ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೂ ಸಾಲ ಸಿಕ್ಕಿದಾಗ ಸಂಭ್ರಮವಾಗುವುದು ಸಹಜ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಗೂ ಜೀವನದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹಂತದಲ್ಲೂ ತನ್ನ ಕನಸುಗಳನ್ನು ಸಾಕಾರಗೊಳಿಸಲು ಹಣ ಬೇಕು. ನಾಲ್ಕು ಪುರುಷಾರ್ಥಗಳಲ್ಲಿ ಧರ್ಮದ ನಂತರ ಬರುವುದೇ ಧನ! ಅಷ್ಟು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಇದೆ ಅದಕ್ಕೆ. ಆದರೆ ಎಷ್ಟೋ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಬಳಿ ಇರುವ ಹಣದಲ್ಲಿ ಬಯಕೆಗಳನ್ನು, ಅಂದುಕೊಂಡ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ನೆಂಟರಿಷ್ಟರ ಬಳಿ ಪ್ರತಿ ಸಲವೂ ಕೇಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದು ಅಥವಾ ನಿಮಗೆ ಬೇಕಾಗುವಷ್ಟು ಹಣ ಕೊಡಲು ಅವರಿಂದ ಆಗದೆಯೂ ಇರಬಹುದು. ಹಾಗಂತ ಮನೆ, ಕಾರು, ಮಕ್ಕಳ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಇತ್ಯಾದಿ ಜೀವನಾವಶ್ಯಕ ಹಾಗೂ ಕನಸುಗಳನ್ನು ಕೈ ಬಿಡಲಾಗುವುದೇ? ನೆವರ್. ಆಗ ಸಾಲಕ್ಕೆ ಮೊರೆ ಹೋಗುವುದೇ ಏಕೈಕ ಮಾರ್ಗ. ಸಾಲ ಪಡೆಯುವುದು ಈಗ ಮುಜುಗರದ ಅಥವಾ ಕೀಳರಿಮೆಯ ವಿಚಾರವೇನಲ್ಲ. ಜನ ಸಾಮಾನ್ಯರಿಂದ ಆರಂಭಿಸಿ ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೀಮಂತ ಮುಕೇಶ್ ಅಂಬಾನಿಯಾಗಿರಬಹುದು ಎಲ್ಲರೂ ಸಾಲ ಪಡೆದವರೇ. ಬದುಕಿನ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಕೈ ಹಿಡಿಯುವುದೇ ಈ ಸಾಲವೆಂಬ ದಿವ್ಯಾಮೃತ.
ಸರಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕ್ಗಳು ಜನ ಸಾಲ ಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಆರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನ ಜೀವಮಾನದ ಕನಸಾದ ಮನೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಿ. ಏಳೆಂಟು ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ ಹಲವಾರು ಮಂದಿಗೆ ಜೀವನೋಪಾಯಕ್ಕೆ ದಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ತನ್ನದೇ ಸ್ವಂತ ಮನೆಯ ಸೌಕರ್ಯ, ಸಂಭ್ರಮ ಲಭಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಲಗಳ ಮೂಲಕ ಕೇವಲ ಮನೆ ಮಠ ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವುದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಹೊಸ ವ್ಯಾಪಾರ, ಕೃಷಿ ವಿಸ್ತರಣೆ, ಜಮೀನು ಖರೀದಿ ಮುಂತಾದ ಹತ್ತಾರು ಗುರಿಗಳನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು. ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು ಗಳಿಸಬಹುದು. ಹೀಗಾಗಿಯೇ ಸಾಲಗಳಲ್ಲಿ ಗೃಹ, ವಾಹನ, ಶಿಕ್ಷಣ, ವೈಯಕ್ತಿಕ, ಬೆಳೆ, ಉದ್ಯಮ ಸಾಲ ಇತ್ಯಾದಿ ನಾನಾ ವಿಧಗಳಿವೆ.
ನಿಮಗೆ ಸಾಲದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರೀತಿ-ದ್ವೇಷದ ಭಾವ ಇರಬಹುದು. ಸಾಲದ ಕಂತುಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಸಂದರ್ಭ, ಯಾವಾಗ ಮುಕ್ತಾಯವಾಗುತ್ತದೋ ಎಂಬ ಗೊಣಗಾಟ, ಉದ್ಗಾರ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ಹೀಗಿದ್ದರೂ, ಬದುಕಿನ ಮಹತ್ವದ ಗುರಿಗಳನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಲು ಸಾಲ ಇಲ್ಲದೆ ಅಸಾಧ್ಯವಾದೀತು. ಬದುಕಿನ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಸಾಲ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗುತ್ತದೆ. ಯಾರ ಹಂಗೂ ಇಲ್ಲದೆ, ನೇರವಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಥವಾ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ಸಾಲ ಗಳಿಸಿ, ಯಾವುದೋ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಮಾಡಿ, ಎಲ್ಲರೂ ನೋಡುತ್ತಿರುವಂತೆ ಕೋಟ್ಯಧೀಶರರಾದವರಿಗೆ ಹಲವು ಉದಾಹರಣೆಗಳು ನಮ್ಮಲ್ಲಿವೆ. ಕೆಲವು ಸಾವಿರ ರೂ.ಗಳ ವಹಿವಾಟು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದವರು, ಲಕ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸುವ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಬೆಳೆದ ನಿದರ್ಶನಗಳಿವೆ. ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಮಂದಿ ಸಾಲದ ದುಡ್ಡಿನಲ್ಲಿ ಓದಿ, ಎಂಜಿನಿಯರ್, ಡಾಕ್ಟರ್ ಅಥವಾ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಟ್ ಮುಂತಾದ ವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿದು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾವಲಂಬಿಗಳಾಗಿ, ಮಾದರಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಾಗಿರುವ ನಿದರ್ಶನಗಳು ಹಲವಾರು.
ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಪರಿಣಾಮ ಸುಲಭ ಸಾಲ!
ಅದೃಷ್ಟವಶಾತ್ ಈಗಿನ ಡಿಜಿಟಲ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಾಲ ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ನಿಮ್ಮ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್ ನೋಡಿಕೊಂಡು ಬ್ಯಾಂಕ್ಗಳು ಅಥವಾ ಎನ್ಬಿಎಫ್ಸಿಗಳು (ಬ್ಯಾಂಕೇತರ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆ) ನಿತ್ಯ ಕರೆ ಮಾಡಿ ಅಥವಾ ಎಸ್ಸೆಮ್ಮೆಸ್, ಇ-ಮೇಲ್ ಮೂಲಕ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಪಡೆಯಿರಿ ಎಂದು ದುಂಬಾಲು ಬೀಳಬಹುದು. ಕೆಲವು ಬ್ಯಾಂಕ್ಗಳು ಕಡಿಮೆ ಬಡ್ಡಿ ದರವನ್ನು ನೀಡುವುದಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಮತ್ತೆ ಕೆಲವು ಬ್ಯಾಂಕ್ಗಳು ಕ್ಷಿಪ್ರವಾಗಿ ಸಾಲ ಕೊಡುವುದಾಗಿ ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ. ನಾನಾ ಆನ್ಲೈನ್ ವೆಬ್ ತಾಣಗಳು ನಿಮಗೆ ಕ್ಷಣಾರ್ಧದಲ್ಲಿಯೇ ನಿಮಗೆ ಎಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಅಗ್ಗದ ಸಾಲ ಹೇಗೆ ಸಿಗುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತುಲನೆ ಮಾಡಿ ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ. ಕೆಲವೇ ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ನಿಮಗೆ ಸಾಲ ಮಂಜೂರಾಗಬಹುದು. ನೆಟ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ಗಳು ತಮ್ಮ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಕೆಲವೇ ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಾಲ ವಿತರಿಸುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಖಾಸಗಿ ವಲಯದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಒಂದರ ವೆಬ್ಸೈಟ್ ಪ್ರಕಾರ, ಕೇವಲ ಕೆಲವೇ ಸೆಕೆಂಡ್ಗಳಲ್ಲಿ ನಿಮಗೆ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಾಲ ಮಂಜೂರಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೂ ಮಂಜೂರಾತಿಯಾದ ೨೪ ಗಂಟೆಗಳೊಳಗೆ ನಿಮ್ಮ ಖಾತೆಗೆ ಸಾಲ ಜಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ೫೦,೦೦೦ ರೂ.ಗಳಿಂದ ೨೦ ಲಕ್ಷ ರೂ. ತನಕವೂ ಸಾಲ ಗಳಿಸಬಹುದು!
ನಿಜ. ಸಾಲ ಪಡೆಯುವುದು ಖಂಡಿತ ತಪ್ಪಲ್ಲ. ಎಷ್ಟೋ ಮಂದಿ ಸಾಲ ಪಡೆದು ತಮ್ಮ ಹಣಕಾಸು ಗುರಿಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈಗಂತೂ ಎಳೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೇ ಸಾಲ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವವರು ಬಹಳ ಮಂದಿ. ಸಾಕಷ್ಟು ಮಂದಿ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿರುವಾಗಲೇ ಸಾಲ ಪಡೆಯಲು ಆರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅದು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಾಲವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅದು ೫ ಲಕ್ಷ ರೂ.ಗಳಿಂದ ೩೦-೪೦ ಲಕ್ಷ ರೂ. ತನಕ ಇರಬಹುದು. ನಂತರ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೊಡನೆ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ೨೦೧೮ರ ಜನವರಿ ವೇಳೆಗೆ ೩.೬೨ ಕೋಟಿ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ಗಳು ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿವೆ. ಈ ಸಾಲದ ಜತೆಗೆ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಸಾಲ ಕೂಡ ಸುತ್ತಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ಎಡವಿದರೆ ಸಾಲದ ಸುಳಿಗೇ ಬೀಳುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಬಹುದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಸಾಲವನ್ನು ಮರು ಪಾವತಿಸುವ ಸುವರ್ಣ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿಯೂ ಕೆಲವು ಮಾರ್ಗೋಪಾಯಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಲದ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿಸಬಹುದು. ನಮ್ಮ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸಬಹುದು.
ಸತೀಶ್ ಎಂಬುವರ ಚಿಂತೆ ಒಂದೇ. ಉತ್ತಮ ಸಂಬಳ ಇದ್ದರೂ ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಗೆ ಚಿಕ್ಕಾಸೂ ಉಳಿಯದೆ ಬರಿಗೈ ಆಗುತ್ತದೆ. ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿ ಎರಡು ವರ್ಷ ಆಗಿದ್ದರೂ ಯಾವುದೇ ಉಳಿತಾಯ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಕನಿಷ್ಠ ತುರ್ತು ನಿಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಲೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಕಾರಣ ಸಾಲದ ಹೊರೆ! ಸತೀಶ್ ಅವರಿಗೆ ೩ ಸಾಲಗಳಿದ್ದು, ೩೦,೦೦೦ ರೂ. ಇಎಂಐ (ಸಮಾನ ಮಾಸಿಕ ಕಂತು) ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹೋಗುತ್ತಿತ್ತು. ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಮೂಲಕ ೨ಲಕ್ಷ ರೂ. ಸಾಲ ಪಡೆದಿದ್ದರು. ಅದರ ಇಎಂಐ ಮಾಸಿಕ ೮,೦೦೦ ರೂ. ಆಗಿತ್ತು. ಇವೆಲ್ಲದರ ಪರಿಣಾಮ ತಿಂಗಳಿಗೆ ೬೦,೦೦೦ ರೂ. ವೇತನ ಇದ್ದರೂ, ತೀವ್ರ ಹಣಕಾಸು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿದ್ದರು. ಕೊನೆಗೂ ವೃತ್ತಿಪರ ಹಣಕಾಸು ಸಲಹೆಗಾರರ ನೆರವು ಪಡೆದು ಅವರು ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದ ಹೊರಬಂದರು.
ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲ ಹಣಕಾಸು ಸಲಹೆಗಾರರ ಮೊದಲ ಟಿಪ್ಸ್ ಏನೆಂದರೆ, ಹಾಸಿಗೆ ಇದ್ದಷ್ಟೇ ಕೈಚಾಚು ಎಂಬುದು. ಮರು ಪಾವತಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದ ನಂತರ ಸಾಲ ಪಡೆಯಬೇಕು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ನಿಮ್ಮ ಎಲ್ಲ ಸಾಲಗಳ ಇಎಂಐ, ಮಾಸಿಕ ಆದಾಯದ ಶೇ.೫೦ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಇರಬಾರದು. ಗೃಹ ಸಾಲವಾಗಿದ್ದರೆ ನಿವ್ವಳ ಆದಾಯದ ಶೇ.೪೦ ದಾಟಬಾರದು. ಕಾರು ಸಾಲವಾಗಿದ್ದರೆ ಶೇ.೧೫ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿರಬಾರದು. ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸಾಲವಾಗಿದ್ದರೆ ಶೇ.೧೦ನ್ನು ಮೀರಬಾರದು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಹಣಕಾಸು ಸಲಹೆಗಾರರು. ಕೇವಲ ನೀವು ಕಟ್ಟುವ ಬಡ್ಡಿಗೆ ತೆರಿಗೆ ವಿನಾಯಿತಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಸಾಲ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದಿರಿ. ಸುಲಭವಾಗಿ ಪಾವತಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ ಎನ್ನುವ ಇಎಂಐಗೆ ಎಷ್ಟು ಸಿಗುತ್ತದೆಯೇ ಅಷ್ಟು ಸಾಲವನ್ನು ಪಡೆಯಿರಿ.
ಸಾಲದ ಮೇಲೆ ಹಿಡಿತವಿರಲಿ:
ಗೃಹ ಸಾಲದ ನಿರ್ವಹಣೆ ಹೇಗೆ?
ಗೃಹ ಸಾಲದ ಅವಧಿಯನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಿರುವಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿ. ಸಾಲದ ಅವಧಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದ್ದಷ್ಟೂ ಅನುಕೂಲ ಹೆಚ್ಚು. ಮರು ಪಾವತಿ ಬೇಗೆ ಸಾಧ್ಯ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅವಧಿ ಕಡಿಮೆಯಾದಷ್ಟೂ ಸಾಲದ ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಲ್ ಮೊತ್ತ ಬೇಗ ಮರುಪಾವತಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಲ್ ಮೊತ್ತ ಬೇಗ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದನ್ನು ಖಾತರಿಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ ಇಎಂಐ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ಗೃಹ ಸಾಲದ ಡೌನ್ಪೇಮೆಂಟ್ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ಇದರಿಂದ ಸಾಲದ ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಲ್ ಮೊತ್ತ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಲದ ಹೊರೆ ಇಳಿಯುತ್ತದೆ. ಬೋನಸ್ ಅಥವಾ ಡಿವಿಡೆಂಡ್ ಸಿಕ್ಕಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಾಲ ಮರು ಪಾವತಿಗೆ ಅದನ್ನು ಬಳಸುವುದಕ್ಕೆ ಮರೆಯದಿರಿ.
ಟರ್ಮ್ ಇನ್ಷೂರೆನ್ಸ್ನ ರಕ್ಷಣೆ ಇರಲಿ:
ಜೀವನ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಬದಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ:
ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ನ ಚಿಂತಕ ಥಾಮಸ್ ಕಾರ್ಲೆ ಒಂದು ಮಾತು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ-“ ಸಾಲವನ್ನು ಮರು ಪಾವತಿಸಲು ಎರಡು ವಿಧಾನಗಳಿವೆ. ಉದ್ಯಮಶೀಲತೆಯ ನೆರವಿನಿಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು, ಸೋವಿ ಅಥವಾ ಮಿತವ್ಯಯಿ ಆಗುವುದು” ಸಾಲ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಬಳಿಕ ಮಿತವ್ಯಯ ಅತ್ಯಂತ ನಿರ್ಣಾಯಕ.
ಅದರಲ್ಲೂ ಗೃಹ ಸಾಲದಂಥ ದೊಡ್ಡ ಹಾಗೂ ದೀರ್ಘ ಸಾಲಗಳಿದ್ದಾಗ ಜಾಗರೂಕತೆಯಿಂದ ವೆಚ್ಚ ಮಾಡಬೇಕು. ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲ ಸಾಲಗಳ ಮೇಲೊಂದು ಕಣ್ಣಿಟ್ಟಿರಬೇಕು. ಸಾಲವನ್ನು ಸಕಾಲಕ್ಕೆ ಮರು ಪಾವತಿಸಲು ಮರೆಯಬಾರದು. ಒಂದು ವೇಳೆ ಅಗತ್ಯವಿದ್ದರೆ ಚಾರ್ಟರ್ಡ್ ಅಕೌಂಟೆಂಟ್ಗಳು ಅಥವಾ ಹಣಕಾಸು ಸಲಹೆಗಾರರ ಬಳಿ ಉಪಯುಕ್ತ ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಿರಿ. ಯಾವ ಕಾರಣಕ್ಕೂ ದೃತಿಗೆಡಬಾರದು. ಹಲವಾರು ನ್ಯಾಯಬದ್ಧ ವಿಧಾನಗಳ ಮೂಲಕವೇ ಸಾಲವನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು.ಬ್ಯಾಂಕ್ ಜತೆಗೆ ನಿಮ್ಮ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಸಂಬಂಧ ಉತ್ತಮವಾಗಿದ್ದರೆ, ಹಳೆಯ ಸಾಲಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಮರು ಪಾವತಿಸಿದ್ದರೆ, ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಸ್ಕೋರ್ ಸುಧಾರಿಸ್ದಿರೆ, ಬ್ಯಾಂಕ್ ಜತೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿ, ಕಡಿಮೆ ಬಡ್ಡಿ ದರ ಲಭ್ಯವಾಗುವಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಬಡ್ಡಿ ದರಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಅವಕಾಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ಗೆ ತೆರಳಿ ವಿಚಾರಿಸಬಹುದು. ಅದರಲ್ಲೇನೂ ತಪ್ಪಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಬ್ಯಾಂಕಿನ ನೀತಿ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅವಕಾಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಸಬಹುದು.
ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಾಲ ಪಡೆದು ಸುಗಮವಾಗಿ ಮರು ಪಾವತಿಸಿ, ಗುರಿ ಸಾಧಿಸುವುದು ಒಂದು ಅದ್ಭುತ ಕಲೆ. ಈ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಕರಗತವಾಗುವುದು ಮುಖ್ಯ.
.
-ಕೇಶವಪ್ರಸಾದ್ ಬಿ. ಕಿದೂರು,
.
ಸಾಲದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಬುದ್ಧ ಲೇಖನ